Παραδοσιακή Ενδυμασία

Πληροφορίες

Η Λαϊκή Φορεσιά της Ρόδου

Η λαϊκή φορεσιά των γυναικών της Ρόδου είναι συνέχεια της αρχαίας ρωμαϊκής “tunica”, με το αρχικό τμήμα της φορεσιάς να αποτελείται από την πουκαμίσα που φθάνει μακριά πιο κάτω απ’ το γόνατο, είναι  μανικωτό, βαμβακερό ένδυμα και φοριέται κατάσαρκα.

Το δεύτερο τμήμα της φορεσιάς είναι το εξωτερικό φουστάνι, που επικράτησε σταδιακά μετά τη πτώση του Βυζαντίου, βαμβακερό δίμιτο ύφασμα, που φορέθηκε εξωτερικά του πουκαμίσου. Στο χωριό Κατταβιά, που βρίσκεται στο νοτιότερο άκρο του νησιού,  το εξωτερικό φουστάνι δε φορέθηκε ποτέ και οι  γυναίκες φορούσαν την πουκαμίσα ως ένδυμα ακόμα και στις επίσημες εκδηλώσεις τους, περίπου μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα.

Το ντύσιμο μιας χωρικής σύμφωνα με τον αρχαιολόγο και  πρόξενο Charles Newton που  επισκέπτεται τα χωριά της Ρόδου το 1853, περιλαμβάνει ένα φέσι από κόκκινο ύφασμα που  καλύπτει το κεφάλι της, πάνω στο οποίο έχει τυλιγμένο ένα σάλι και ένα μαντήλι από μουσελίνα, ενώ κάτω από αυτό διακρίνεται ένα άλλο εσωτερικό μαντήλι. Στο μέτωπο φέρει ένα χρυσό ή ασημένιο στολίδι τριγωνικού σχήματος, καθαρά Βυζαντινής προέλευσης με  ένα ρουμπίνι στη μέση και άλλα στολίδια, δεμένα με αλυσιδίτσες, στεριωμένο στο σάλι. Το εσωτερικό φόρεμα είναι ένα μεσοφόρι που φτάνει ως τους αστραγάλους. Το εξωτερικό είναι ένα φόρεμα χωρίς μανίκια, που φτάνει ίσα με τη μέση περίπου των ποδιών.  Πάνω από αυτό διακρίνεται μία ζακέτα χωρίς μανίκια. Στη μέση βάζουν μια ζώνη, δεμένη χαλαρά.

Τον 17^ο– 18ο αιώνα, στον Αρχάγγελο, η φορεσιά εκσυγχρονίζεται με βράκα κεντητή μέχρι τον αστράγαλο και  ευρωπαϊκά παπούτσια και με το εξωτερικό φουστάνι από  μεταξωτά χρυσοκέντητα μπλε, πορφυρά ή ροδί υφάσματα. Στον Έμπωνα, η φορεσιά στολίζεται με σιρίτια, διατηρώντας τις αγροτικές διπλές μπότες, χωρίς βράκα και ευρωπαϊκά παπούτσια.

Κατά τα μέσα του 19ου αιώνα  τα περισσότερα νησιά κοντά στα μικρασιατικά παράλια, προχώρησαν στο «σακοφούστανο», καταργώντας τη παραδοσιακή τους φορεσιά, εκτός  του Αρχάγγελου και του  Έμπωνα. Ο περιηγητής De Launay που επισκέφτηκε τα χωριά της Ρόδου το 1894, μισό αιώνα αργότερα από τον Newton, περιγράφει ότι  η φορεσιά, ίδια για όλες τις γυναίκες στο νησί, αποτελείται από ένα λευκό πουκάμισο, πάνω από το οποίο φοριέται μια λευκή ή μπλε φούστα, με ένα στενό γιλέκο χωρίς μανίκια. Τα πόδια είναι γυμνά ή εγκλωβισμένα μέσα σε μεγάλες μπότες από κίτρινο δέρμα. Στο κεφάλι φορούν ένα εσωτερικό σκούφο σε σκούρο χρώμα και από πάνω ένα λευκό μαντίλι διπλωμένο τριγωνικά, με τη μία άκρη να πέφτει στους ώμους και τις άλλες δύο άκρες περασμένες κάτω από το πιγούνι .

Η αντρική φορεσιά περιλαμβάνει τη γνωστή «βράκα», αρχικά λευκή, βαμβακερή και υφαντή. Οι άντρες είναι πιο συντηρητικοί στην εμφάνισή τους και δεν άλλαξαν μόδα. Σταδιακά και με αργούς ρυθμούς, αντικατέστησαν τις μπότες με παπούτσια, μετά το γιλέκο με σακάκι και τελικά έβγαλαν και τη «βράκα» και έγιναν «φραγκοφορεμένοι».