Η Παναγία της Φιλερήμου « Πολιτιστικός και Ιστορικός Ξεναγός Δήμου Ρόδου
endeel

Η Παναγία της Φιλερήμου

Πληροφορίες

    Η γοτθική εκκλησία της Παναγίας βρίσκεται στο λόφο του Φιλερήμου, σε υψόμετρο 247 μέτρων, στη θέση όπου προϋπήρχε η ακρόπολη της Ιαλυσού και ο αρχαίος ναός της Αθηνάς Πολιάδος, που τον 5ο αιώνα μ.Χ. μετατράπηκε σε τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική, από την οποία σήμερα σώζεται μόνο το σταυροειδές βαφτιστήρι.  Η Μονή, αφιερωμένη στη Ζωοδόχο Πηγή, χτίστηκε από τους Ιππότες στη θέση παλαιότερης βυζαντινής εκκλησίας. Σε χαμηλότερο επίπεδο από το μοναστήρι, βρίσκεται η υπόγεια μονόχωρη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Χωστού, με τοιχογραφίες του 14ου–15ου αιώνα, που απεικονίζουν ιππότες.

    Ο χώρος αποκαταστάθηκε στη διάρκεια της ιταλικής κατοχής. Απέναντι από την είσοδο ξεκινά ο λεγόμενος Γολγοθάς, ένας λιθόστρωτος διάδρομος με δώδεκα χαλκογραφίες που αναπαριστούν τα πάθη του Χριστού, πάνω σε βάθρα. Η διαδρομή τερματίζει σε σταυρό ύψους 17,80 μ, με εσωτερική σκάλα που δίνει πρόσβαση στο οριζόντιο διάζωμα, με πανοραμική θέα.

    Η εικόνα της Παναγίας του Φιλερήμου υπήρξε το ιερότερο κειμήλιο του Τάγματος των Ιπποτών. Την αποκαλούσαν Παναγία η Κεχαριτωμένη. Λέγεται ότι την φιλοτέχνησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Το πρόσωπο της Παναγίας είναι ζωγραφισμένο σε καμβά που εφαρμόστηκε στην ξύλινη επιφάνεια. Ορισμένοι ιστορικοί υποστηρίζουν ότι μέλη του Τάγματος την έφεραν στη Ρόδο από την Ιερουσαλήμ. Άλλοι λένε ότι το Τάγμα τη βρήκε ήδη στο νησί μετά από την κατάκτησή του το 1310.

    Η εικόνα από το 1200 ως το 1480 μ.Χ. ήταν εγκατεστημένη στο λόφο του Φιλερήμου, από όπου πήρε το προσωνύμιό της. Το 1480 στην πρώτη οθωμανική πολιορκία, η εικόνα μεταφέρθηκε στην πόλη της Ρόδου και στις επάλξεις για να εμψυχώσει τον στρατό. Το 1522, κατά τη δεύτερη οθωμανική πολιορκία, μετακινήθηκε πάλι στην Ρόδο και φυλάχθηκε στους ναούς της Αγίας Αικατερίνης και του Αγίου Μάρκου μέσα στη Μεσαιωνική Πόλη.

    Το 1523, οι Ιππότες μετέφεραν μαζί τους την εικόνα της Παναγίας του Φιλερήμου στη Μάλτα, όπου παρέμεινε ως το 1798, προστατεύοντας το νησί στην οθωμανική πολιορκία του 1565. Όταν ο Μέγας Ναπολέων κατέλαβε τη Μάλτα το 1798, η εικόνα ταξίδεψε στη Ρωσία, μαζί με άλλα δύο ιπποτικά κειμήλια: το χέρι του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου και ένα τεμάχιο του Τιμίου Ξύλου. Στην οκτωβριανή επανάσταση του 1917, τα τρία κειμήλια μετακινήθηκαν στην Κοπεγχάγη, στο Βερολίνο και στο Βελιγράδι, ως το βομβαρδισμό της πόλης το 1941, οπότε μεταφέρθηκαν στο μοναστήρι Όστρογκ και παρέμειναν ως το 1952. Η κυβέρνηση του Μαυροβουνίου τα τοποθέτησε στο Εθνικό Θησαυροφυλάκιο και το 1978 τα παρέδωσε στο μοναστήρι και στο μουσείο του Cetinje.

    Από το 2002 η εικόνα της Παναγίας του Φιλερήμου παραμένει στο Μπλε Παρεκκλήσι του Εθνικού Μουσείου του Μαυροβουνίου. Στην εκκλησία της Παναγίας του Φιλερήμου υπάρχει αντίγραφο της εικόνας, δώρο της Μητρόπολης Μαυροβουνίου.

Λήψη Οδηγιών
Φωτογραφίες